W naszych mózgach zainstalowane jest oprogramowanie, które kieruje naszymi codziennymi działaniami. To oprogramowanie to system przekonań, który w pewnych aspektach działa na naszą korzyść, ale w innych jest jak wirus, który blokuje nasze wysiłki, powoduje konflikty i nieprzyjemne emocje. Ten wirus to tzw. ograniczające przekonania. Mogą utrudniać nam życie w każdym aspekcie. Jeżeli dotyczą naszego poczucia kompetencji, pewności siebie czy kreatywności mogą skutecznie trzymać nas w miejscu i nie pozwolić ruszyć dalej. Przeczytaj czym są ograniczające przekonania, skąd się biorą i jak je zmienić, by Twój system przekonań zaczął działać na Twoją korzyść.
Czym są ograniczające przekonania
Zacznijmy od tego czym w ogóle są przekonania, nie tylko ograniczające przekonania. To zestaw Twoich subiektywnych opinii o świecie i otaczającej Cię rzeczywistości, takie Twoje prawdy oczywiste. No właśnie: Twoje i subiektywne, bo przekonania nigdy nie są obiektywnie prawdziwe. Każdy ma swój własny zestaw. Co więcej, wcale nie muszą być opartą na faktach prawdą dotyczącą Ciebie. To, że masz jakieś przekonanie, nie oznacza, że jest ono prawdziwe.
Wiele z nas myśli jednak, że skoro mam jakieś przekonanie, to znaczy, że tak właśnie jest i każdy tak ma. I tak powstają konflikty, nieporozumienia i niezrozumienia, szczególnie. Walczymy o rację, o subiektywną prawdę, albo nie możemy ruszyć z miejsca, bo jesteśmy przekonane, że to niemożliwe, nie nadajemy się, trzeba mieć znajomości itd.
Jaki wpływ mają przekonania
Część z Twoich przekonań wspiera Cię i daje Ci siłę i motywację do działania. Te zostaw w spokoju lub nawet wzmacniaj. Szczególnej uwagi wymagają ograniczające przekonania. To wszystkie te przekonania, które nie pozwalają Ci wierzyć w siebie, działać, które doprowadzają Cię do konfliktów i przykrych emocji. Bo nie wiem czy wiesz, ale to nie same fakty a nasze przekonania na ich temat wpływają na nasze samopoczucie. Może Ci się wydawać, że zdenerwowałaś się bo ktoś zachował się w jakiś sposób. Tymczasem pomiędzy zachowaniem, a Twoją emocją pojawiła się jeszcze myśl, przekonanie np. ona zawsze mi to robi. Zmiana przekonania pozwoli Ci zmienić swoją reakcję na kolejne takie zachowanie.
Przekonania są źródłem Twoich zachowań i dotyczą wszystkich aspektów życia. Dzięki nim latasz wysoko lub czołgasz się nisko. Bez pracy nad przekonaniami ciężko Ci będzie coś zmienić. Dlatego, nawet jeżeli uważasz, że temat przekonań nie jest zbyt sexy, zajmij się nim.
Skąd się biorą ograniczające przekonania
W zasadzie wszystkie przekonania, ograniczające czy nie, biorą się z tych samych źródeł. Niektóre mamy od dzieciństwa i „wkleili” je nam nasi rodzice czy opiekunowie powtarzając pewne słowa, zachowując się w określony sposób czy reagując tak, a nie inaczej na nasze zachowania.
Inne są po prostu powszechnymi przekonaniami, które ma np. większość Polaków. Mamy je „dzięki” kulturze i społeczeństwu, w którym żyjemy.
Wiele przekonań ma źródło w naszych doświadczeniach. Coś nam parę razy nie wyszło i tworzymy przekonanie, że nigdy nam nic nie wychodzi lub nie nadajemy się do czegoś. Ktoś zachował się nie fair i już nie możemy ufać ludziom. Albo w drugą stroną. Ponieważ ludzie są z reguły dla nas mili, budujemy przekonanie, że świat jest przyjazny.
Niektóre z przekonań „zdobywamy” częściowo świadomie wybierając książki i filmy z takim, a nie innym przesłaniem. Jeżeli ciągle karmisz swój mózg treściami pełnymi nienawiści i złych ludzi, to może podkopać to Twoje zaufanie do świata.
Tych źródeł może być naprawdę wiele i czasem samo uświadomienie sobie, że Twoje przekonanie powstało z powodu jakiegoś błahego wydarzenia czy słów nie znaczącej dla Ciebie osoby, wystarczy by je zmienić. W pozostałych przypadkach źródło nie ma aż takiego znaczenia, szczególnie, że czasem naprawdę trudno do niego dotrzeć. Nie pamiętamy przecież dużej części naszego dzieciństwa czy wielu sytuacji, które się nam przydarzyły. Nie przeszkadza to jednak w ich zmianie.
Jak zmienić ograniczające przekonania?
Przede wszystkim zidentyfikuj jakie są Twoje przekonania. Namawiałam Cię już do tego w poprzednich wpisach. Przeczytaj Jak zmienić swoje życie. W jakim kontekście Ci nie wychodzi? Jeżeli nie możesz ruszyć z miejsca, to co powstrzymuje mnie przed zmianą, co myślisz o sobie w tym kontekście?
Nie jestem kreatywna. Nie mam kompetencji. To jest w moim przypadku niemożliwe. Trzeba mieć znajomości. Praca musi być ciężka i męcząca.
To przykłady ograniczających przekonań. Jakie są Twoje?
A teraz do pracy!
Proponuję Ci pięć prostych kroków, a właściwie pytań opracowanych przez Maxie C. Maultsby’ego, twórcę Racjonalnej Terapii Zachowań (RTZ). Odpowiadasz na nie oddzielnie dla każdego ograniczającego przekonania, albo przekonania, które nie masz pewności czy jest dla Ciebie korzystne.
1. Czy to przekonanie jest oparte na faktach? Jakie są fakty?
2. Czy to przekonanie pozwala mi osiągać bliższe i dalsze cele?
3. Czy to przekonanie pozwala mi rozwiązywać konflikty lub ich unikać?
4. Czy to przekonanie pozwala mi czuć się tak jak chciałabym się czuć?
5. Czy to przekonanie chroni moje życie i zdrowie?
Jeżeli na co najmniej trzy z tych pytań odpowiedziałaś przecząco to znaczy, że przekonanie nie jest dla Ciebie zdrowe i ogranicza Cię. I odwrotnie, jeżeli na co najmniej trzy pytania odpowiedziałaś twierdząco przekonanie jest dla Ciebie w porządku i raczej to nie ono powstrzymuje Cię przed działaniami.
Zapisz sobie te pytania lub zrób im zdjęcie, żebyś miała je zawsze przy sobie. Przede wszystkim jednak zadawaj je sobie za każdym razem, gdy uświadomisz sobie, że jakieś przekonanie, myśl wprawia Cię w gorszy nastrój lub blokuje Twoje działania.
Pamiętaj, że niektóre z tych przekonań są z Tobą od lat, więc możesz potrzebować więcej czasu by nad nimi popracować. Zadawaj więc sobie te pięć pytań, ilekroć uświadomisz sobie, że dane przekonanie przejęło nad Tobą kontrolę.
Skupiam się tutaj na przekonaniach, przez które nie możesz ruszyć z miejsca, ale oczywiście możesz z nich korzystać w każdym innym kontekście.
TO CO, PITOLIMY CZY ROBIMY?
Napisz poniżej w komentarzu co myślisz o pięciu pytaniach. Może chcesz się podzielić swoimi ograniczającymi przekonaniami, to może innym pomóc zidentyfikować swoje.
Jeżeli podoba Ci się ten artykuł lub znasz kogoś komu mógłby pomóc udostępnij go w mediach społecznościowych naciskając jedną z ikonek poniżej.
